Έχει μέλλον η ανάγνωση;

Η ανάγνωση ως πρακτική υπήρξε πριν την εμφάνιση του «βιβλίου» όπως το γνωρίζουμε σήμερα και θα υπάρξει και μετά. Με αυτό το «μετά» δεν υπαινίσσομαι βέβαια ότι θα έρθει στο ορατό μέλλον μια στιγμή που το βιβλίο θα έχει εξαφανισθεί ή αντικατασταθεί ολοκληρωτικά από νέες μορφές αναπαραγωγής κειμένων.
Ωστόσο, όπως έχει ήδη γίνει φανερό, τα ηλεκτρονικά μέσα ανάγνωσης, είτε αυτά είναι η απλή οθόνη υπολογιστή είτε τα πιο σοφιστικέ φορητά συστήματα που εμφανίζονται τελευταία, θα κερδίζουν όλο και μεγαλύτερο χώρο στις αναγνωστικές μας συνήθειες, επιβάλλοντας μοιραία και τους δικούς τους τρόπους.
Οι τρόποι αυτοί δεν θα είναι απαραιτήτως χειρότεροι, ούτε όμως και απαραιτήτως καλύτεροι από τους προηγούμενους. Θα είναι ωστόσο διαφορετικοί. Κι αυτό είναι –μαζί με το περίπλοκο ζήτημα των πνευματικών δικαιωμάτων– το πιο «ευαίσθητο» ζήτημα αυτής της μετάλλαξης: Ποιος αναγνώστης αρχίζει να υποχωρεί, και μαζί του ποιες συνήθειες, πολιτισμικές αξίες, πρακτικές ανάγνωστης; Ποιος αναγνώστης αναδεικνύεται, και μαζί του ποιες νέες μορφές συνειδητοποίησης και αναπαράστασης του κόσμου;
Τέτοια είναι πιστεύω τα ζητήματα που θα μας απασχολήσουν στο προσεχές διάστημα, μακριά από τη δαιμονοποίηση του καινούργιου αλλά κι από την άκριτη λατρεία κάθε καινοτομίας.

(Δημοσιεύτηκε στον ΕΤ στις 18/02/09)