■ «Εχουμε την τάση να λησμονούμε ότι τα βιβλία, εξαιρετικά ευάλωτα, μπορεί να αφανιστούν ή να καταστραφούν. Διαθέτουν την ιστορία τους, όπως κάθε ανθρώπινο προϊόν, μια ιστορία όπου, και στις ίδιες τις ρίζες της, εμπεριέχεται, σε λανθάνουσα κατάσταση, η πιθανότητα, το ενδεχόμενο ενός τέλους».■ Ετσι ξεκινά το ολιγοσέλιδο κείμενο του κοσμοπολίτη διανοούμενου Τζορτζ Στάινερ «Η σιωπή των βιβλίων» (Ολκός) σχετικά με το παρελθόν και το μέλλον της ανάγνωσης. Ξεκινώντας από τον Σωκράτη, ο οποίος υπερασπίστηκε μέχρι εσχάτων την προφορικότητα, τον Φαίδρο του Πλάτωνα όπου το γραπτό κείμενο εμφανίζεται σαν το σαράκι που κατατρώγει τη μνήμη, και φτάνοντας στο σημερινό εκδοτικό πληθωρισμό, ο Στάινερ ισχυρίζεται ότι ο γραπτός λόγος υπήρξε εξαίρεση στις ανθρώπινες κοινωνίες. Επιπλέον, η συγγραφή άνθησε -καισυνεχίζει, σε ορισμένα μέρη- μαχόμενη ενάντια στη βαρβαρότητα και την ανοησία της εξουσίας, κόντρα στους ανέμους της Ιστορίας.
■ Αντιθέτως, στις Δυτικές Δημοκρατίες μας, όπου «οι μηχανισμοί καταστολής παραχωρούν τη θέση τους στις αξίες που μεταφέρονται από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και το θόρυβο της διαφήμισης, βρισκόμαστε μπροστά στο θρίαμβο της μετριότητας».
■ Να ερμηνεύσουμε άραγε σ’ αυτό το πλαίσιο την επιλογή να είναι το 2008 «έτος Καραγάτση»; Ηταν άραγε η επιτυχής τηλεοπτική «δεύτερη ζωή» του ευπώλητου πεζογράφου κρίσιμος παράγοντας; Ή μήπως ο ετήσιος εορτασμός δημιουργεί από μόνος του έναν πληθωρισμό που, αργά ή γρήγορα, οδηγεί σε λιγότερο καθολικά αποδεκτές επιλογές.
■ Εχουν, πάντως, πυκνώσει τελευταία οι φωνές αμφισβήτησης του συγγραφικού μεγέθους του Καραγάτση. «Ο Μ. Καραγάτσης, προάγγελος του σύγχρονου λογοτεχνικού λαϊκισμού», τιτλοφόρησε την εισήγησή της η κριτικός λογοτεχνίας Ελισάβετ Κοτζιά πρόσφατα σε συνέδριο στο Μουσείο Μπενάκη. «Ο Καραγάτσης και οι θεολογικές του χίμαιρες», αντέτεινε η πανεπιστημιακός Αγγέλα Καστρινάκη.
■ Σε παρόμοια κατεύθυνση κινήθηκαν και άλλες εισηγήσεις, όπως π.χ. του Μιχάλη Χρυσανθόπουλου, για τις αποσιωπήσεις του Εμφυλίου στον «Κίτρινο φάκελο». Βέβαια, τον πιο εύγλωττο τίτλο μάλλον έδωσε στην εισήγησή της η τηλεκριτικός Πόπη Διαμαντάκου: «Τηλεοπτικές μεταφορές έργων του Καραγάτση: Η ιδανική συνάντηση».
(δημοσιεύτηκε στον ΕΤ.Κ στις 13.4.2008)
■ Να ερμηνεύσουμε άραγε σ’ αυτό το πλαίσιο την επιλογή να είναι το 2008 «έτος Καραγάτση»; Ηταν άραγε η επιτυχής τηλεοπτική «δεύτερη ζωή» του ευπώλητου πεζογράφου κρίσιμος παράγοντας; Ή μήπως ο ετήσιος εορτασμός δημιουργεί από μόνος του έναν πληθωρισμό που, αργά ή γρήγορα, οδηγεί σε λιγότερο καθολικά αποδεκτές επιλογές.
■ Εχουν, πάντως, πυκνώσει τελευταία οι φωνές αμφισβήτησης του συγγραφικού μεγέθους του Καραγάτση. «Ο Μ. Καραγάτσης, προάγγελος του σύγχρονου λογοτεχνικού λαϊκισμού», τιτλοφόρησε την εισήγησή της η κριτικός λογοτεχνίας Ελισάβετ Κοτζιά πρόσφατα σε συνέδριο στο Μουσείο Μπενάκη. «Ο Καραγάτσης και οι θεολογικές του χίμαιρες», αντέτεινε η πανεπιστημιακός Αγγέλα Καστρινάκη.
■ Σε παρόμοια κατεύθυνση κινήθηκαν και άλλες εισηγήσεις, όπως π.χ. του Μιχάλη Χρυσανθόπουλου, για τις αποσιωπήσεις του Εμφυλίου στον «Κίτρινο φάκελο». Βέβαια, τον πιο εύγλωττο τίτλο μάλλον έδωσε στην εισήγησή της η τηλεκριτικός Πόπη Διαμαντάκου: «Τηλεοπτικές μεταφορές έργων του Καραγάτση: Η ιδανική συνάντηση».
(δημοσιεύτηκε στον ΕΤ.Κ στις 13.4.2008)
