■ Δόθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα τα Βραβεία Λογοτεχνικής Μετάφρασης 2008 από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης Λογοτεχνίας και Επιστημών του Ανθρώπου (ΕΚΕΜΕΛ) σε συνεργασία με τα μορφωτικά ινστιτούτα της Αθήνας. Η απονομή, την οποία παρουσίασαν η δημοσιογράφος Όλγα Σελλά κι ο κριτικός λογοτεχνίας Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, έγινε για πρώτη φορά στο Ιταλικό Ινστιτούτο, κι είχε απ’ όλα: Κοσμοσυρροή, λάμψη (τόσο όσο), και κάποιες εκπλήξεις.
■ Το βραβείο λογοτεχνικής μετάφρασης βρετανικής λογοτεχνίας δόθηκε στον Σεραφείμ Βελέντζα για το βιβλίο «13 Αντικείμενα/Σπουδές υποδούλωσης» του Howard Barker (εκδόσεις Ύψιλον). Το γερμανικό στον Γιώργο Δεπάστα για τη μετάφραση της «Απληστίας» της Ελφρίντε Γέλινεκ (εκδόσεις Εκκρεμές), το ιταλικό στον Παναγιώτη Σκόνδρα για το «Καπούτ» του Κούρτσιο Μαλαπάρτε (Μεταίχμιο) και το ισπανικό σε ομάδα μεταφραστών υπό την καθοδήγηση του Νίκου Πρατσίνη για το βιβλίο «Ο Αλφανουί» του Ραφαέλ Σάντσες Φερλόζιο (εκδόσεις Λαγουδέρα).
■ Κι όσο για το γαλλικό, που κι εμείς –όπως και άλλοι– εικάζαμε ότι θα πήγαινε στο «φαβορί», ήτοι τη Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου για τη μετάφραση του «Ταξιδιού στην άκρη της νύχτας» του Λουί-Φερντινάν Σελίν, απονεμήθηκε τελικά, με ψήφους τέσσερις προς έναν, στην Τιτίκα Δημητρούλια για το «Υπόθεση Τουλάγιεφ» του Βικτόρ Σερζ (εκδόσεις Scripta).
■ Βέβαια, να το ξεκαθαρίσουμε: «φαβορί» δεν σημαίνει αναγκαστικά καλύτερη μετάφραση. Ούτε και δουλειά των επιτροπών είναι, αλίμονο, να επιβραβεύουν το «κοινό αίσθημα». Ειδάλλως, ένα σωρό ιδιαίτεροι δημιουργοί, των οποίων το έργο χτίζεται ακριβώς ενάντια στο «κοινό αίσθημα» –ο Δημήτρης Δημητριάδης, για παράδειγμα–, δεν θα είχαν ποτέ βραβευτεί.
■ Πάντως, οι βραβευμένοι, εκτός από το χρηματικό ποσό των 3.000 Ευρώ, θα έχουν και δικαίωμα δωρεάν διαμονής για έναν μήνα στο «Σπίτι της Λογοτεχνίας» στις Λεύκες της Πάρου.
■ Κυκλοφόρησε η καινούργια «Οδός Πανός» με αφιέρωμα στην «Οδό ονείρων» του Μάνου Χατζιδάκι, εν όψει της κυκλοφορίας ενός πακέτου που θα περιλαμβάνει το έργο σε τριπλή μορφή, βινύλιο, σιντί και ντι-βι-ντι με το φιλμάκι της ιστορικής παράστασης. Μεταξύ άλλων: κάμποσες σελίδες αφιερωμένες στον Κάρλο Γκολντόνι, αλλά και κριτικές του Ντίνου Χριστιανόπουλου.
■ Το τριμηνιαίο λογοτεχνικό περιοδικό «Παρέμβαση» βγαίνει στην Κοζάνη, φροντίδι Βασίλη Π. Καραγιάννη. Στο καλοκαιρινό τεύχος φιλοξενούνται, μεταξύ άλλων, ποιήματα των Γιάννη Υφαντή και Θανάση Μαρκόπουλου, και πρωτότυπα κείμενα των Νίκη Μαραγκού, Γιάννη Παλαβού, Μάκη Καραγιάννη.
■ «Τα δαιμόνια» (The Gargoyle, αγγλιστί) είναι ο τίτλος του μυθιστορήματος του πρωτοεμφανιζόμενου Άντριου Ντείβιντσον που κάνει θραύση στις Ηνωμένες Πολιτείες από τον Αύγουστο οπότε και κυκλοφόρησε. Τα Δαιμόνια ξεκίνησαν την καριέρα τους… δαιμονισμένα καλά, κι αναμένονται να είναι η μεγάλη επιτυχία του χειμώνα. Τα δικαιώματα για την Ελλάδα έχουν εξασφαλίσει οι εκδόσεις «Τόπος» και το βιβλίο θα κυκλοφορήσει τον Οκτώβριο.
■ Έκπληξη επιφύλαξε (και) φέτος στον λογοτεχνικό κόσμο η απρόβλεπτη Σουηδική Ακαδημία. Το Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2008 δόθηκε στον όχι ιδιαίτερα γνωστό εκτός Γαλλίας Ζαν-Μαρί Γκιστάβ λε Κλεζιό (Jean-Marie Gustave Le Clézio). Ο 68χρονος σήμερα Κλεζιό έγινε διάσημος στη χώρα του ήδη από τα 23 του χρόνια με το μυθιστόρημα Procés-Verbal («Το πρόστιμο», Σύγχρονη Εποχή) για το οποίο τιμήθηκε με το βραβείο «Ρενοντό» για το 1963 χάνοντας στο παρατρίχα το «Γκονκούρ». Έκτοτε, έχει δημοσιεύσει περισσότερα από τριάντα βιβλία, αφηγήσεις, μυθιστορήματα, δοκίμια, νουβέλες, διηγήματα, δύο μεταφράσεις ινδικής μυθολογίας, καθώς και μεγάλο αριθμό άρθρων και προλόγων.
■ Σε μια πρώτη φάση, το έργο του έχει πολλά μοντερνιστικά και πειραματικά στοιχεία, φέρνοντας στο νου τις αναζητήσεις των Ζορζ Περέκ και Μισέλ Μπιτόρ. Περί τα τέλη της δεκαετίας του 70 το ύφος του αλλάζει σημαντικά, κι αρχίζει να γράφει βιβλία πιο προσιτά, με θέματα όπως η παιδική ηλικία και τα ταξίδια. Το κοινό τον ανταμείβει, και μάλιστα το 1994 οι αναγνώστες του δημοφιλούς περιοδικού Lire τον ανακηρύσσουν «Μεγαλύτερο εν ζωή Γάλλο συγγραφέα».
■ Η Σουηδική Ακαδημία τον εξαίρει ως «συγγραφέα των καινούργιων δρόμων, της ποιητικής εμπειρίας και της αισθησιακής έκστασης, εξερευνητή μιας ανθρωπότητας πάνω και πέρα από την κυρίαρχη κουλτούρα». Στα ελληνικά κυκλοφορούν εννιά βιβλίου του, από διάφορους εκδοτικούς οίκους, με τελευταίο τη συλλογή «Φλογισμένη καρδιά και άλλα διηγήματα» (Μίνωας). Άλλα έργα του μεταφρασμένα στη χώρα μας, «Το χρυσόψαρο» (Πατάκης), «Ντιέγκο και Φρίντα» (Καστανιώτης), «Ο γητευτής του χρυσού» (Χατζηνικολή).
■ Μεγάλος χαμένος και της φετινής χρονιάς, ο Αμερικανός Φίλιπ Ροθ, μόνιμο «φαβορί» τα τελευταία χρόνια. Όμως η Σουηδική Ακαδημία, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, έχει δείξει ότι δεν επηρεάζεται από το «κοινό αίσθημα». Ειδάλλως θα βράβευε τον… Χαρούκι Μουρακάμι, το όνομα του οποίου επίσης ακούστηκε τις τελευταίες μέρες.
■ Το βραβείο λογοτεχνικής μετάφρασης βρετανικής λογοτεχνίας δόθηκε στον Σεραφείμ Βελέντζα για το βιβλίο «13 Αντικείμενα/Σπουδές υποδούλωσης» του Howard Barker (εκδόσεις Ύψιλον). Το γερμανικό στον Γιώργο Δεπάστα για τη μετάφραση της «Απληστίας» της Ελφρίντε Γέλινεκ (εκδόσεις Εκκρεμές), το ιταλικό στον Παναγιώτη Σκόνδρα για το «Καπούτ» του Κούρτσιο Μαλαπάρτε (Μεταίχμιο) και το ισπανικό σε ομάδα μεταφραστών υπό την καθοδήγηση του Νίκου Πρατσίνη για το βιβλίο «Ο Αλφανουί» του Ραφαέλ Σάντσες Φερλόζιο (εκδόσεις Λαγουδέρα).
■ Κι όσο για το γαλλικό, που κι εμείς –όπως και άλλοι– εικάζαμε ότι θα πήγαινε στο «φαβορί», ήτοι τη Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου για τη μετάφραση του «Ταξιδιού στην άκρη της νύχτας» του Λουί-Φερντινάν Σελίν, απονεμήθηκε τελικά, με ψήφους τέσσερις προς έναν, στην Τιτίκα Δημητρούλια για το «Υπόθεση Τουλάγιεφ» του Βικτόρ Σερζ (εκδόσεις Scripta).
■ Βέβαια, να το ξεκαθαρίσουμε: «φαβορί» δεν σημαίνει αναγκαστικά καλύτερη μετάφραση. Ούτε και δουλειά των επιτροπών είναι, αλίμονο, να επιβραβεύουν το «κοινό αίσθημα». Ειδάλλως, ένα σωρό ιδιαίτεροι δημιουργοί, των οποίων το έργο χτίζεται ακριβώς ενάντια στο «κοινό αίσθημα» –ο Δημήτρης Δημητριάδης, για παράδειγμα–, δεν θα είχαν ποτέ βραβευτεί.
■ Πάντως, οι βραβευμένοι, εκτός από το χρηματικό ποσό των 3.000 Ευρώ, θα έχουν και δικαίωμα δωρεάν διαμονής για έναν μήνα στο «Σπίτι της Λογοτεχνίας» στις Λεύκες της Πάρου.
■ Κυκλοφόρησε η καινούργια «Οδός Πανός» με αφιέρωμα στην «Οδό ονείρων» του Μάνου Χατζιδάκι, εν όψει της κυκλοφορίας ενός πακέτου που θα περιλαμβάνει το έργο σε τριπλή μορφή, βινύλιο, σιντί και ντι-βι-ντι με το φιλμάκι της ιστορικής παράστασης. Μεταξύ άλλων: κάμποσες σελίδες αφιερωμένες στον Κάρλο Γκολντόνι, αλλά και κριτικές του Ντίνου Χριστιανόπουλου.
■ Το τριμηνιαίο λογοτεχνικό περιοδικό «Παρέμβαση» βγαίνει στην Κοζάνη, φροντίδι Βασίλη Π. Καραγιάννη. Στο καλοκαιρινό τεύχος φιλοξενούνται, μεταξύ άλλων, ποιήματα των Γιάννη Υφαντή και Θανάση Μαρκόπουλου, και πρωτότυπα κείμενα των Νίκη Μαραγκού, Γιάννη Παλαβού, Μάκη Καραγιάννη.
■ «Τα δαιμόνια» (The Gargoyle, αγγλιστί) είναι ο τίτλος του μυθιστορήματος του πρωτοεμφανιζόμενου Άντριου Ντείβιντσον που κάνει θραύση στις Ηνωμένες Πολιτείες από τον Αύγουστο οπότε και κυκλοφόρησε. Τα Δαιμόνια ξεκίνησαν την καριέρα τους… δαιμονισμένα καλά, κι αναμένονται να είναι η μεγάλη επιτυχία του χειμώνα. Τα δικαιώματα για την Ελλάδα έχουν εξασφαλίσει οι εκδόσεις «Τόπος» και το βιβλίο θα κυκλοφορήσει τον Οκτώβριο.
■ Έκπληξη επιφύλαξε (και) φέτος στον λογοτεχνικό κόσμο η απρόβλεπτη Σουηδική Ακαδημία. Το Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2008 δόθηκε στον όχι ιδιαίτερα γνωστό εκτός Γαλλίας Ζαν-Μαρί Γκιστάβ λε Κλεζιό (Jean-Marie Gustave Le Clézio). Ο 68χρονος σήμερα Κλεζιό έγινε διάσημος στη χώρα του ήδη από τα 23 του χρόνια με το μυθιστόρημα Procés-Verbal («Το πρόστιμο», Σύγχρονη Εποχή) για το οποίο τιμήθηκε με το βραβείο «Ρενοντό» για το 1963 χάνοντας στο παρατρίχα το «Γκονκούρ». Έκτοτε, έχει δημοσιεύσει περισσότερα από τριάντα βιβλία, αφηγήσεις, μυθιστορήματα, δοκίμια, νουβέλες, διηγήματα, δύο μεταφράσεις ινδικής μυθολογίας, καθώς και μεγάλο αριθμό άρθρων και προλόγων.
■ Σε μια πρώτη φάση, το έργο του έχει πολλά μοντερνιστικά και πειραματικά στοιχεία, φέρνοντας στο νου τις αναζητήσεις των Ζορζ Περέκ και Μισέλ Μπιτόρ. Περί τα τέλη της δεκαετίας του 70 το ύφος του αλλάζει σημαντικά, κι αρχίζει να γράφει βιβλία πιο προσιτά, με θέματα όπως η παιδική ηλικία και τα ταξίδια. Το κοινό τον ανταμείβει, και μάλιστα το 1994 οι αναγνώστες του δημοφιλούς περιοδικού Lire τον ανακηρύσσουν «Μεγαλύτερο εν ζωή Γάλλο συγγραφέα».
■ Η Σουηδική Ακαδημία τον εξαίρει ως «συγγραφέα των καινούργιων δρόμων, της ποιητικής εμπειρίας και της αισθησιακής έκστασης, εξερευνητή μιας ανθρωπότητας πάνω και πέρα από την κυρίαρχη κουλτούρα». Στα ελληνικά κυκλοφορούν εννιά βιβλίου του, από διάφορους εκδοτικούς οίκους, με τελευταίο τη συλλογή «Φλογισμένη καρδιά και άλλα διηγήματα» (Μίνωας). Άλλα έργα του μεταφρασμένα στη χώρα μας, «Το χρυσόψαρο» (Πατάκης), «Ντιέγκο και Φρίντα» (Καστανιώτης), «Ο γητευτής του χρυσού» (Χατζηνικολή).
■ Μεγάλος χαμένος και της φετινής χρονιάς, ο Αμερικανός Φίλιπ Ροθ, μόνιμο «φαβορί» τα τελευταία χρόνια. Όμως η Σουηδική Ακαδημία, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, έχει δείξει ότι δεν επηρεάζεται από το «κοινό αίσθημα». Ειδάλλως θα βράβευε τον… Χαρούκι Μουρακάμι, το όνομα του οποίου επίσης ακούστηκε τις τελευταίες μέρες.
