«ΠΟΤΕ θα μου διηγηθείς το όνειρό σου, μπαμπά;» Εκείνη, ένα κορίτσι προβληματικό, τρομαγμένο, ανορεξικό, που βρίσκει διέξοδο στα τελετουργικά πόνου, σε καλλιτεχνικές περφόμανς όπου έργο τέχνης γίνεται το ίδιο το κορμί. Ταπεινωμένη, ματαιωμένη, αλλά και λυσσασμένη από τα κενά που αφήνουν οι σιωπές του πατέρα της, ο όγκος των μη λεχθέντων που έχει πετρώσει ανάμεσά τους. Ίνδαλμά της, η Σέρβα περφόμερ Μαρίνα Αμπράμοβιτς, η οποία έχει γεννηθεί την ίδια χρονιά με εκείνον...
«ΤΟ ΑΥΤΟΝΟΗΤΟ θες να σου πω Μαρίνα; Αν πονάει;» Εκείνος, γιος αντάρτη που ξόδεψε τη ζωή του στις φυλακές και στις εξορίες, φυλακίστηκε στη δικτατορία, βασανίστηκε άγρια. Έκτοτε έχει επιλέξει τη σιωπή, την απόσυρση, μεταφράζει βιβλία, ακούει κλασική μουσική, κρατάει τον πόνο του για τον εαυτό του. Αν και πιστεύει ότι «όλοι οι άνθρωποι είναι αριστεροί, απλώς μερικοί δεν το ξέρουν», δεν αντέχει ωστόσο την παρέα με τα «συντρόφια», αφού «η μνήμη είναι η μόνη τους γνώση»...
Η ΑΝΑΚΡΙΣΗ. Με το θάνατο της μητέρας της από καρκίνο, ξεκινάει μια νέα διαδικασία στη σχέση τους. Η Μαρίνα περνάει αρκετές ώρες καθημερινά στο σπίτι του, όπου της έχει φυλάξει ένα μικρό χώρο δικό της. Διαβάζει και σκέφτεται ασταμάτητα ό,τι έχει να κάνει με τα βασανιστήρια στα κολαστήρια της ΕΑΤ/ΕΣΑ. Μελετάει τα πρακτικά της δίκης των βασανιστών, στέκεται απέναντί του και τον βομβαρδίζει με ερωτήσεις αδιάκριτες, σκληρές και επώδυνες, που πυροδοτούν θυμό και εκρήξεις. «Βίαζαν κόσμο εκεί μέσα;»
ΤΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΑ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ. Το ανείπωτο. Η ντροπή. Αυτό που παραμένει σιωπηλό, άδηλο, κοινό μυστικό κι όμως εκτός Ιστορίας. Οι δικαστές ένιωθαν άβολα, δεν ήθελαν να ακούσουν. Η Μαρίνα, διεισδυτική και χωρίς όρια, έχει βρει το «κουμπί», και είναι αποφασισμένη να το πατήσει μέχρι τέλους. «Θα σε λύτρώσω», του λέει. «Με βασανίζεις», της απαντά εκείνος.
ΤΟ ΚΑΚΟ ΟΝΕΙΡΟ που ο πατέρας αρνείται να αφηγηθεί, βασανίζει σήμερα το παιδί του. Σε μια πρώτη ανάγνωση, η νουβέλα του Μαγκλίνη μιλάει για το πώς οι αποσιωπήσεις της Ιστορίας ζουν και θεριεύουν στο ασυνείδητο των ανθρώπων. Πώς μεταγγίζονται σαν το κακό αίμα από γενιά σε γενιά, πώς ο απόηχος της φρίκης διαχέεται, πολλαπλασιάζεται σαν τα καρκινικά κύτταρα. Από αυτή την άποψη, κακό όνειρο είναι η ίδια η Ιστορία.
ΥΠΑΡΧΕΙ ωστόσο και μια διαφορετική οπτική, που καθιστά τη Μαρίνα περισσότερο μοντέρνα: Σύμπτωμα της εποχής, όχι της Ιστορίας. Όλα να βγουν στο φως, όλα να ειπωθούν, κάθε σκοτεινή γωνιά να φωτιστεί... Μήπως δεν είναι αυτό το κυρίαρχο πρόταγμα των καιρών; Ακόμη και η εμμονή με την Ιστορία, με τις «μεγάλες τραγωδίες του Έθνους», δεν είναι έκφραση μιας μανίας διαρκούς αναψηλάφησης; Μήπως το δικαίωμα στη σιωπή που διεκδικεί ο πατέρας είναι σήμερα «ταμπού»;
ΠΙΘΑΝΟΤΑΤΑ ισχύουν και τα δύο. Ιστορία και μεταμοντέρνα κενότητα, εμμονή με την αλήθεια όσο και με τη βία και τη σωματικότητα, συγκρούονται πιτσιλίζοντας αίματα τη σκηνή του κόσμου. Ο Μαγκλίνης, σκαλίζοντας πληγές, ανασύρει σκελετούς από τα ντουλάπια μας. Το αποτέλεσμα είναι ένα κείμενο απλό στη δομή του, καίριο στη διαπραγμάτευσή του, που κυριολεκτεί την ίδια τη στιγμή που εκτρέπεται προς την αλληγορία. Η Ανάκριση, αίτημα για αλήθεια όσο και σύμπτωμα, αναδεικνύεται σε ένα από τα καλύτερα πεζά των τελευταίων μηνών, και σίγουρα ένα από τα λιγοστά σημαντικά βιβλία της νεότερης γενιάς.
(Δημοσιεύτηκε στο "Διαβάζω" Ιανουαρίου στη στήλη "Κόντρα διάβασμα")
«ΤΟ ΑΥΤΟΝΟΗΤΟ θες να σου πω Μαρίνα; Αν πονάει;» Εκείνος, γιος αντάρτη που ξόδεψε τη ζωή του στις φυλακές και στις εξορίες, φυλακίστηκε στη δικτατορία, βασανίστηκε άγρια. Έκτοτε έχει επιλέξει τη σιωπή, την απόσυρση, μεταφράζει βιβλία, ακούει κλασική μουσική, κρατάει τον πόνο του για τον εαυτό του. Αν και πιστεύει ότι «όλοι οι άνθρωποι είναι αριστεροί, απλώς μερικοί δεν το ξέρουν», δεν αντέχει ωστόσο την παρέα με τα «συντρόφια», αφού «η μνήμη είναι η μόνη τους γνώση»...
Η ΑΝΑΚΡΙΣΗ. Με το θάνατο της μητέρας της από καρκίνο, ξεκινάει μια νέα διαδικασία στη σχέση τους. Η Μαρίνα περνάει αρκετές ώρες καθημερινά στο σπίτι του, όπου της έχει φυλάξει ένα μικρό χώρο δικό της. Διαβάζει και σκέφτεται ασταμάτητα ό,τι έχει να κάνει με τα βασανιστήρια στα κολαστήρια της ΕΑΤ/ΕΣΑ. Μελετάει τα πρακτικά της δίκης των βασανιστών, στέκεται απέναντί του και τον βομβαρδίζει με ερωτήσεις αδιάκριτες, σκληρές και επώδυνες, που πυροδοτούν θυμό και εκρήξεις. «Βίαζαν κόσμο εκεί μέσα;»
ΤΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΑ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ. Το ανείπωτο. Η ντροπή. Αυτό που παραμένει σιωπηλό, άδηλο, κοινό μυστικό κι όμως εκτός Ιστορίας. Οι δικαστές ένιωθαν άβολα, δεν ήθελαν να ακούσουν. Η Μαρίνα, διεισδυτική και χωρίς όρια, έχει βρει το «κουμπί», και είναι αποφασισμένη να το πατήσει μέχρι τέλους. «Θα σε λύτρώσω», του λέει. «Με βασανίζεις», της απαντά εκείνος.
ΤΟ ΚΑΚΟ ΟΝΕΙΡΟ που ο πατέρας αρνείται να αφηγηθεί, βασανίζει σήμερα το παιδί του. Σε μια πρώτη ανάγνωση, η νουβέλα του Μαγκλίνη μιλάει για το πώς οι αποσιωπήσεις της Ιστορίας ζουν και θεριεύουν στο ασυνείδητο των ανθρώπων. Πώς μεταγγίζονται σαν το κακό αίμα από γενιά σε γενιά, πώς ο απόηχος της φρίκης διαχέεται, πολλαπλασιάζεται σαν τα καρκινικά κύτταρα. Από αυτή την άποψη, κακό όνειρο είναι η ίδια η Ιστορία.
ΥΠΑΡΧΕΙ ωστόσο και μια διαφορετική οπτική, που καθιστά τη Μαρίνα περισσότερο μοντέρνα: Σύμπτωμα της εποχής, όχι της Ιστορίας. Όλα να βγουν στο φως, όλα να ειπωθούν, κάθε σκοτεινή γωνιά να φωτιστεί... Μήπως δεν είναι αυτό το κυρίαρχο πρόταγμα των καιρών; Ακόμη και η εμμονή με την Ιστορία, με τις «μεγάλες τραγωδίες του Έθνους», δεν είναι έκφραση μιας μανίας διαρκούς αναψηλάφησης; Μήπως το δικαίωμα στη σιωπή που διεκδικεί ο πατέρας είναι σήμερα «ταμπού»;
ΠΙΘΑΝΟΤΑΤΑ ισχύουν και τα δύο. Ιστορία και μεταμοντέρνα κενότητα, εμμονή με την αλήθεια όσο και με τη βία και τη σωματικότητα, συγκρούονται πιτσιλίζοντας αίματα τη σκηνή του κόσμου. Ο Μαγκλίνης, σκαλίζοντας πληγές, ανασύρει σκελετούς από τα ντουλάπια μας. Το αποτέλεσμα είναι ένα κείμενο απλό στη δομή του, καίριο στη διαπραγμάτευσή του, που κυριολεκτεί την ίδια τη στιγμή που εκτρέπεται προς την αλληγορία. Η Ανάκριση, αίτημα για αλήθεια όσο και σύμπτωμα, αναδεικνύεται σε ένα από τα καλύτερα πεζά των τελευταίων μηνών, και σίγουρα ένα από τα λιγοστά σημαντικά βιβλία της νεότερης γενιάς.
(Δημοσιεύτηκε στο "Διαβάζω" Ιανουαρίου στη στήλη "Κόντρα διάβασμα")
